स्पष्टवक्तेपणा आणि पत्रिका
विक्रांत माझ्यासमोर बसला होता. Job च्या संबंधात मी consultation देत होतो, " तुमच्या पत्रिकेत job मधे प्रामाणिकपणे काम करण्याच्या Indications आहेत so त्याबद्दल काहीच problem नाही फक्त तुमच्या स्पष्टवक्तेपणामुळे तुमचं नुकसान होणार आहे, तेंव्हा एकतर गोष्टी Indirectly सांगा किंवा Diplomatically वागा." विक्रांत एक सेकंद थांबला आणि म्हणाला "हो, तुम्ही सांगताय ते खरं आहे, हे नुकसान झालेलं आहे. ह्या स्पष्टवक्तेपणामुळे मला बऱ्याच नोकऱयामध्ये त्रास झालाय. पण diplomatically वागणं माझ्यासाठी खरंच खूप अवघड आहे. यासाठी काय करावं कळतं नाही". मी म्हंटलं "सोपं आहे. जेव्हा तुम्ही एखादी गोष्ट जशी आहे तशी सांगून टाकता, याचा अर्थ तुमचा उद्देश प्रामाणिकपणे बोलण्याचाच असतो, दुसऱ्याला फसवण्याचा नसतो पण प्रत्येक वेळेला फक्त उद्देशच बघितला जात नाही तर तुम्ही कशा प्रकारे (way of expression) ती गोष्ट सांगता हे देखील बघितल जातं. माझा उद्देश चांगला आहे ना, मग लोकांनी मला समजून घेयलाच हवं, हा नियम दर वेळेला लागू होत नाही. समोरचा माणूस दर वेळेला तुमच्या आतमधे तुमचा उद्देश बघायला येत नाही, हे लक्षात ठेवा."
"आता Indirectly सांगणं आत्मसाद करण्याच्या बाबतीत सांगायचं झालं तर, कित्येक गोष्टी ह्या आपल्याला जन्मजात येत नसतात, जसं "वाहन चालविणे" हे जन्मतः कुठे येतं? पण आपण नंतरच शिकतो ना ! तसंच Indirectly कस बोलायचं हेही नंतर शिकता येउच शकत, हे लक्षात घ्या ! Indirectly कसं बोलायचं ह्यासाठी आपण लहानपणी बिरबल आणि अकबराची एक गोष्ट ऐकलेली आहे ती आठवा, ज्यामध्ये अकबराचा पाळीव पोपट एक दिवशी मरतो, अकबराचे नोकर त्याला हि गोष्ट सांगायला धजावत नाहीत शेवटी बिरबल अकबराला directly पोपट मेलेला आहे हे न सांगता इतर अनेक वेगवेगळ्या प्रकारे कल्पना देण्याचा प्रयन्त करतो, शेवटी अकबराला आपोपापच कल्पना येते कि पोपट मेलेला आहे".
विक्रांतला मी सांगितलेलं पटलं असल्याचं त्याच्या चेहेऱ्यावर "स्पष्ट" दिसत होत. असे बरेच "विक्रांत" आज आपल्या आजूबाजूला आहेत, त्यातले काही बदलले आहेत तर काही आहे तसेच अजूनही आहेत.
"आता Indirectly सांगणं आत्मसाद करण्याच्या बाबतीत सांगायचं झालं तर, कित्येक गोष्टी ह्या आपल्याला जन्मजात येत नसतात, जसं "वाहन चालविणे" हे जन्मतः कुठे येतं? पण आपण नंतरच शिकतो ना ! तसंच Indirectly कस बोलायचं हेही नंतर शिकता येउच शकत, हे लक्षात घ्या ! Indirectly कसं बोलायचं ह्यासाठी आपण लहानपणी बिरबल आणि अकबराची एक गोष्ट ऐकलेली आहे ती आठवा, ज्यामध्ये अकबराचा पाळीव पोपट एक दिवशी मरतो, अकबराचे नोकर त्याला हि गोष्ट सांगायला धजावत नाहीत शेवटी बिरबल अकबराला directly पोपट मेलेला आहे हे न सांगता इतर अनेक वेगवेगळ्या प्रकारे कल्पना देण्याचा प्रयन्त करतो, शेवटी अकबराला आपोपापच कल्पना येते कि पोपट मेलेला आहे".
विक्रांतला मी सांगितलेलं पटलं असल्याचं त्याच्या चेहेऱ्यावर "स्पष्ट" दिसत होत. असे बरेच "विक्रांत" आज आपल्या आजूबाजूला आहेत, त्यातले काही बदलले आहेत तर काही आहे तसेच अजूनही आहेत.
आता साहजिकच तुमच्या मनात प्रश्न येईल कि पत्रिकेत अस काय असतं ज्यामुळे माणूस स्पष्टवक्ता होतो?
सांगतो ! पत्रिकेत जेव्हा मेष, सिंह, वृश्चिक, धनु ह्या Aggressive राशींचा संबंध येतो तेंव्हा माणूस स्पष्टवक्ता किंवा उद्धट होऊ शकतो. आता संबंध म्हणजे नेमका कसा? हे थोडं ज्योतिषशास्त्रीय भाषेत सांगावं लागेल. माणसाचा स्वभाव खालील बाबींवर ठरतो,
- लग्नरास
- चंद्ररास
- प्रथम भावाचा उपनक्षत्र स्वामी ज्या राशीत असतो ती रास
- लग्नाराशीतील ग्रह
ह्या वरील चार बाबींमध्ये जेंव्हा मेष, सिंह, वृश्चिक, धनु ह्या Aggressive राशींचा संबध येतो तेंव्हा माणूस स्पष्टवक्ता किंवा उद्धट असू शकतो. हा संबंध जितका जास्त तितकी स्पष्टवक्तेपणाची तीव्रता जास्त. ह्या चारही राशी जरी "Aggressive" ह्या Category मधे मोडत असल्या तरी त्यात सुद्धा राशीनुसार वेगवेगळे कंगोरे आहेतच. "लाल" रंग म्हंटला तरी त्यात परत अनेक छटा (Shades) असतात, तसच ह्यात देखील आहे. स्पष्टवक्तेपणाची तीव्रता ही वर दिलेल्या ४ गोष्टींच्या Combination नुसार बदलत जाते.
मेषेचा अंमल जास्त असेलेली पत्रिका -> उद्धट, विचार न करता बोलणारी
सिंहेचा अंमल जास्त असेलेली पत्रिका -> खूप मानी पण प्रामाणिक, आगाऊ, उपदेश देणारी, सतत स्वाभिमानाला जपणारी, स्वाभिमान दुखावला तर तिथल्या तिथे नोकरीला राम राम ठोकू शकतात. स्वाभिमान आणि अहंकार ह्याच्या सीमारेषेवर असणारी.
वृश्चिकेचा अंमल जास्त असेलेली पत्रिका -> सगळ्यात उद्धट, खूप वेळ ऐकून घेऊन नंतर स्पष्ट बोलून एकदाच हिशेब करणारी. दुसऱ्याला लागेल असं बोलणारी
धनुचा अंमल जास्त असेलेली पत्रिका -> , परिणामाचा विचार न करता बोलणारी. बरोबर नको तिकडे नको त्या गोष्टी बोलणारी. दुसऱ्याला लागेल असं बोलणारी
(वर दिलेले मुद्दे हे वर दिलेल्या ४ गोष्टींच्या Combination वर अवलंबून असतात, हे लक्षात घ्यावे. एकाच कुठल्या तरी गोष्टींवरून कृपया स्वभावाचे वर्णन करू नये.)
"खरं बोललेलं फार कुणाला आवडत नाही" अस एक म्हंटलं जातं आणि ते बऱ्याच प्रमाणात खरं देखील आहे. तुम्ही कुठल्या Profession मधे आहात ह्यावर देखील काही गोष्टी अवलंबून आहेत, जसं , तुम्ही जर पोलीस, मिलिटरी, पत्रकारिता अशा Profession मधे असाल तर (काही अपवाद वगळता) तुमचा सपष्टवक्तेपणा हा तुमचा एक चांगला गुण होऊ शकतो पण हेच जर का तुम्ही मार्केटिंग किंवा तत्सम क्षेत्रात असाल तर हा अवगुण ठरू शकतो. ज्योतिषांना (Astrologers) सुद्धा "सपष्टवक्तेपणा" हा एक चांगला गुण ठरू शकतो कारण Indirectly किंवा Diplomatically गोष्टी सांगितल्या तर समोरच्या व्यक्ती त्याच्या बुद्धीनुसार त्याला हवा तो सोयीस्कर अर्थ लावू शकते आणि नंतर त्याचं खापर ज्योतिषावर फोडू शकते, त्यामुळे स्पष्ट राहिलेलंच बरं असतं.
सपष्टवक्तेपणा ही काही बाबतीत चांगली आणि "बऱ्याच बाबतीत" वाईट गोष्ट आहे. त्यामुळे तुम्ही कुठल्या परिस्थितीत आहात ह्यावर तुम्ही किती स्पष्ट बोलायचं किंवा नाही, हे ठरवा अन्यथा होत्याच नव्हतं होईल.
"स्पष्टपणेच" सांगायचं झालं तर तुम्ही कुठल्या परिस्थितीत आहात हे "स्पष्ट" दिसत असेल तेंव्हा किती "स्पष्टवक्तेपणा" दाखवायचा हे ज्याचं त्यांनी "स्पष्टपणे" ठरवणं महत्वाचं ठरतं :)